Voorkom kartelvorming als zzp'er
Als u samenwerkt met andere ondernemers, mag u geen prijsafspraken maken of klanten verdelen. Er is dan sprake van kartelvorming. Dit is verboden volgens de Mededingingswet omdat het eerlijke concurrentie tussen bedrijven in de weg staat. Er zijn uitzonderingen.
Mededingingswet en samenwerken
Samenwerken met andere bedrijven kan voordelen hebben. U kunt samen bijvoorbeeld grotere opdrachten en aanbestedingen aannemen. Bedrijfskosten, -risico’s en kennis kunt u bovendien delen.
Zorg dat u zich hierbij wel houdt aan de Mededingingswet. De Mededingingswet verbiedt kartels. U vormt een kartel als u met een ander bedrijf overlegt of afspraken maakt over bijvoorbeeld prijzen voor producten of diensten. Of over hoe u de markt met elkaar verdeelt. Afspraken binnen een bedrijf mogen wel.
Lees meer over de regels voor mededinging en kartels.
Boete bij kartelafspraken
Als u toch kartelafspraken maakt, dan kunt u een boete krijgen van de toezichthouder Autoriteit Consument en Markt (ACM). De hoogte van deze boete is een deel van uw omzet. De ACM kijkt daarbij naar de ernst van de overtreding, de omstandigheden en de duur van de overtreding. U kunt ook een persoonlijke boete krijgen, vanwege deelname aan kartelvorming of het leiding geven aan een overtreding.
Werkt u binnen een coöperatie samen met andere zelfstandige ondernemers, ook dan geldt het kartelverbod.
Combinatieovereenkomst voor samenwerking bij aanbestedingen
Bij een grote aanbestedingsopdracht kunt u samen met andere bedrijven een offerte indienen. Wint u de aanbesteding, dan gaat u samen de opdracht uitvoeren. Dit heet een combinatieovereenkomst. Ook combinatieovereenkomsten vallen onder het kartelverbod. Dit betekent dat u alleen afspraken mag maken die voordelen bieden aan de klant. En die nodig zijn voor de samenwerking.
Uitzonderingen op het kartelverbod
Op het kartelverbod zijn een aantal uitzonderingen voor zzp’ers. U mag in die gevallen wel afspraken maken met andere zzp’ers of uw opdrachtgever(s). Bijvoorbeeld over uw prijzen en andere voorwaarden. U bent zelf verantwoordelijk om te (laten) beoordelen of een uitzondering voor u geldt.
Situaties waarin u afspraken mag maken met andere zzp’ers
U mag samen met andere zzp’ers afspreken dat uw opdrachtgevers u voldoende moeten betalen om van te leven (sociaal minimum). U kunt hierbij uitgaan van het bedrag van een bijstandsuitkering voor een alleenstaande. Bovenop de prijs voor de uren die u werkt mag u de kosten die u maakt om uw werk te doen (bijvoorbeeld reiskosten) en de kosten voor verzekeringen optellen.
Bent u een kleine ondernemer? En wilt u afspraken maken met andere kleine ondernemers? Dan is dit in sommige gevallen toegestaan vanwege de bagateluitzondering.
In deze 2 situaties mag u wel afspraken maken met andere zzp’ers:
Er doen maximaal 8 zzp’ers mee aan de afspraken. De gezamenlijke jaaromzet is niet hoger dan € 1,1 miljoen.
Het gezamenlijke marktaandeel van de zzp’ers is niet groter dan 10%. De afspraak mag geen negatieve invloed hebben op de handel tussen landen in de Europese Unie.
U heeft een opdracht aangenomen als zzp’er. U werkt onder leiding van een opdrachtgever en werkt naast werknemers die in dienst zijn. Uw opdrachtgever bepaalt op welke tijden en plaatsen u werkt. De ACM ziet u als schijnzelfstandige.
In deze situatie mag u afspraken maken over de bedragen die uw opdrachtgevers u moeten betalen. Dit mag u afspreken met andere zzp’ers, werknemers, werknemersorganisaties en opdrachtgevers. U mag ook afspraken maken met organisaties over een collectieve arbeidsovereenkomst (cao). Bijvoorbeeld over loon, werktijden, werkplek, veiligheid en verzekeringen.
U maakt afspraken met andere zzp’ers die nadelen hebben voor de concurrentie. Bijvoorbeeld als u een minimumprijs afspreekt. Dit mag alleen als u kunt laten zien dat de afspraak ook voordelen oplevert. U moet dan voldoen aan 4 voorwaarden:
Door de afspraak krijgt u allemaal een minimumbedrag voor uw werk. U moet dan met feiten kunnen aantonen dat u hierdoor meer of beter werk doet. Bijvoorbeeld doordat u een verplichte opleiding of bijscholing moet betalen om uw werk te kunnen doen.
U kunt de verbetering alleen krijgen door deze afspraak te maken. Niet op een andere manier.
Uw opdrachtgever heeft ook voordeel van de afspraken. Bijvoorbeeld omdat uw dienstverlening beter wordt.
Er is nog steeds ruimte voor concurrentie. Bijvoorbeeld op het gebied van kwaliteit, service of snelheid. Of omdat niet iedereen meedoet met de afspraak.
Situaties waarin u samen met andere zzp’ers afspraken mag maken met opdrachtgevers
Is uw jaarinkomen over 1 of 2 jaar tijd gemiddeld minimaal de helft afkomstig van 1 opdrachtgever? In dat geval mag u samen met andere zzp’ers afspraken maken met de opdrachtgever over arbeidsvoorwaarden. Bijvoorbeeld over het bedrag dat u vraagt voor uw werk.
Doet u voor een opdrachtgever hetzelfde of vergelijkbaar werk als werknemers in loondienst bij die opdrachtgever? Dan mag u samen met andere zzp’ers afspraken maken met de opdrachtgever over arbeidsvoorwaarden. Zoals het bedrag dat u vraagt voor uw werk.
Heeft u een online platform nodig voor het organiseren van uw diensten? Bijvoorbeeld voor personenvervoer of schoonmaakdiensten? Alleen adverteren op een platform is niet voldoende. U mag dan samen met andere zzp’ers afspraken maken met het platform over arbeidsvoorwaarden. Zoals het bedrag dat u vraagt voor uw werk.
Is uw opdrachtgever een groot bedrijf waar u moeilijk mee kunt onderhandelen? Omdat dit bedrijf minimaal 10 werknemers heeft, of een jaaromzet van € 2 miljoen? Of praat de opdrachtgever namens een hele sector of bedrijfstak? Dan krijgt u geen boete voor afspraken die u samen met andere zzp’ers met de opdrachtgever maakt.
Kunt u wel voldoende onderhandelen met een grote opdrachtgever? Bijvoorbeeld omdat u bepaalde vakkennis heeft of omdat er maar weinig mensen hetzelfde werk als u doen? Dan mag u geen afspraken maken. Behalve als een van de andere situaties voor u geldt.